บิลการ์ดานี นิมวาร์: เทศกาลขอบคุณพร้อมการแสดงประเพณีนักรบ

ประเพณีโบราณส่วนใหญ่มีรากฐานมาจากวิถีชีวิตเกษตรกรรมและการเลี้ยงสัตว์ของผู้คนในสมัยนั้น เมื่อเวลาผ่านไปและชีวิตสมัยใหม่เข้ามามีบทบาท ประเพณีเหล่านี้หลายอย่างจึงค่อยๆ เลือนหายไป แต่ยังมีประเพณีบางอย่างที่ยังคงปฏิบัติแบบดั้งเดิมและโบราณ เพื่อแสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ประเทศอิหร่านซึ่งถือเป็นหนึ่งในดินแดนโบราณที่สุดของโลก มีมรดกทางวัฒนธรรมที่ล้ำค่าจากอารยธรรมโบราณ ในหลายพื้นที่ของประเทศยังมีประเพณีเก่าแก่ที่ไม่อาจระบุที่มาที่แน่ชัด หนึ่งในนั้นคือ “ประเพณีบิลการ์ดานี” ซึ่งยังคงมีการจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีที่เมืองนิมวาร์ จังหวัดมัรกาซี ประเทศอิหร่าน

ภูมิศาสตร์ของนิมวาร์และประวัติความเป็นมาของประเพณีบิลการ์ดา

นิมวาร์ (หรือ นีเมวาร์) เป็นส่วนหนึ่งของอำเภอมาฮัลลอต ในจังหวัดมัรกาซี ห่างจากกรุงเตหะรานประมาณ 250 กิโลเมตร ทางภูมิศาสตร์นิมวาร์ตั้งอยู่ท่ามกลางภูเขาหลายลูก เช่น ภูเขาคามาร์ทางเหนือ และภูเขาอาตาชกูห์กับซาร์ดเคอเละทางใต้ แม่น้ำคามารูดไหลผ่านทางเหนือของนิมวาร์ นักวิจัยพบหลักฐานว่ามีการอยู่อาศัยในพื้นที่นี้มาตั้งแต่ประมาณ 2,300 ปีก่อนคริสตกาล มีเรื่องเล่าว่าในสมัยราชวงศ์ซาซาเนียน (คริสต์ศตวรรษที่ 3 ถึง 7) มีการสร้างเขื่อนบนแม่น้ำคามารูด และมีคลองยาว 18 กิโลเมตร นำน้ำเข้าสู่นิมวาร์ นิมวาร์รุ่งเรืองมากในยุคนั้น และประเพณีบิลการ์ดานีน่าจะมีมาตั้งแต่ช่วงเวลานั้น ซึ่งหมายความว่าประเพณีนี้มีอายุกว่า 2,000 ปี

ประเพณีบิลการ์ดานีเป็นงานเฉลิมฉลองที่จัดขึ้นทุกปีในช่วงปลายเดือนเมษายน (ต้นเดือนโอร์ดิเบเฮ็ชต์ ตามปฏิทินอิหร่าน) หลังจากที่มีการทำความสะอาดแม่น้ำที่ชื่อว่า อานาร์บาร์ หรือ ลัลบาร์ รากฐานของประเพณีนี้เชื่อมโยงกับประเพณีนักรบโบราณของอิหร่าน การโบกจอบในอากาศมีความคล้ายคลึงกับท่าทางในกีฬาดั้งเดิมของอิหร่านอย่างคาบาเดห์-เคชี และมิล-ซานี (กีฬาที่ฝึกในโรงยิมโบราณซูร์คาเนห์) บางคนเชื่อว่าประเพณีบิลการ์ดานีเป็นส่วนหนึ่งของความเชื่อโบราณของชาวอิหร่านที่แสดงความขอบคุณต่อเทพีอานาฮิตา เทพีแห่งน้ำ ซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยศาสนาโซโรอัสเตอร์

ประเพณีบิลการ์ดานีในเมืองนิมวาร์

การเตรียมงานประเพณีบิลการ์ดานีจะเริ่มตั้งแต่ปลายฤดูหนาวถึงต้นฤดูใบไม้ผลิ (เดือนมีนาคม) ซึ่งเป็นช่วงเริ่มต้นฤดูกาลปลูกข้าว ก่อนวันจัดงานจริง ผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านจะเชิญชวนชาวบ้านมาช่วยกันทำความสะอาดลำน้ำจากเขื่อนเก่าความรูด การทำความสะอาดนี้อาจใช้เวลานานถึงหนึ่งเดือน หลังจากน้ำไหลไปถึงจุดแตกสายน้ำที่เรียกว่า "วาร์กู" ตามภาษาท้องถิ่น ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่ลานกลางเมืองนิมวาร์เพื่อจัดพิธีบิลการ์ดานี

ประเพณีนี้เป็นการขอบคุณและขอพรให้มีความอุดมสมบูรณ์และฝนตก ก่อนเริ่มพิธี ผู้ที่ช่วยล้างคลองจะถือจอบบนไหล่ เดินเป็นแถวเข้าลานกลางเมือง จากนั้นจะมีคนยืนกลางลานและหมุนจอบหลายเล่มที่ผูกติดกันอย่างแน่นหนารอบศีรษะ โดยจะหมุนในทิศทางตรงข้ามกัน การหมุนจอบที่มีน้ำหนักรวมถึง 30 กิโลกรัม ต้องใช้ทักษะ ความแข็งแรง และความว่องไวสูง หากจอบหลุดมือหรือชนกันในขณะหมุน จะถือว่าคนคนนั้นแพ้และต้องออกจากการแข่งขัน

แม้ว่าปัจจุบันเส้นทางน้ำได้รับการปรับปรุงและไม่จำเป็นต้องล้างคลองเหมือนแต่ก่อน ประเพณีนี้ยังคงจัดขึ้นทุกปีตามกำหนด ในงานยังมีการจัดเลี้ยงด้วยอาหารพื้นเมืองและซุป รวมทั้งมีการแสดงดนตรีพื้นบ้านด้วย

การขึ้นทะเบียนประเพณี

ประเพณีบิลการ์ดานีได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติในปี ค.ศ. 2010