กาแฟยัซด์ เป็นเครื่องดื่มที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับประเพณีในเมืองยัซด์

กาแฟยัซด์ เป็นเครื่องดื่มที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับประเพณีในเมืองยัซด์

กาแฟเป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมทั่วโลก แต่ในอิหร่าน คนที่ชอบชามีมากกว่าคนที่ชอบกาแฟ  อย่างไรก็ตาม ในบางพื้นที่ กาแฟมีบทบาทที่เด่นชัดกว่าและยังมีประวัติและวัฒนธรรมที่รองรับ ยัซด์ถือเป็นหนึ่งในพื้นที่เหล่านั้น ซึ่งการทำกาแฟมีวิธีและประเพณีที่เฉพาะเจาะจง

กาแฟที่เมืองยัซด์

กาแฟอาจเริ่มมีความนิยมในช่วงรัชกาลของจักรพรรดิ์กอญาร์ (ศตวรรษที่ 19) ที่เมืองยัซด์ แม้ว่าจะมีบางคนอ้างว่ามีประวัติย้อนไปถึงสี่ศตวรรษก่อนหน้านั้น ดูเหมือนว่าชาวเมืองยัซด์ตั้งแต่แรกเริ่มไม่ค่อยชอบรสชาติกาแฟมากนัก ดังนั้นพวกเขาจึงคิดค้นวิธีการทำที่เฉพาะตัวและปรับรสชาติให้ตรงใจตัวเอง วิธีการนี้ค่อยๆ กลายเป็นที่นิยมและเรียกว่า "กาแฟยัซด์" ในหมู่คนรักกาแฟ หากคุณเดินทางไปที่เมืองยัซด์ คุณจะประหลาดใจกับความหลากหลายของขนมหวาน เพราะชาวเมืองยัซด์ชอบรสหวานมาก การเปลี่ยนแปลงที่ชาวยัซด์ทำในวิธีการทำกาแฟ เพื่อสร้าง "กาแฟยัซด์" พวกเขาทำกาแฟให้หวานมากพอที่จะลดความขมลงและเข้ากับรสนิยมที่ชอบหวานของพวกเขา วิธีนี้ได้รับความนิยมมากจนกาแฟถูกนำไปใช้ในบางพิธีกรรมการไว้ทุกข์และประเพณีทางศาสนาในเมืองยัซด์ โดยเรียกว่า "กาแฟไว้ทุกข์" ด้วย

ตั้งแต่อดีต ชาวเมืองยัซด์มักจะจัดพิธีไว้อาลัยวันที่3หลังจากการเสียชีวิตของผู้ล่วงลับ โดยในพิธีนี้จะมีการเสิร์ฟกาแฟตามวิธีเฉพาะของพวกเขา สำหรับเหตุผลที่กาแฟเข้าไปมีบทบาทในพิธีกรรมนี้ มีความเห็นหลากหลาย  บางคนเชื่อว่าเป็นเพราะคาเฟอีนในกาแฟที่ช่วยให้รู้สึกสงบ บางคนเชื่อว่าความหวานของกาแฟยัซด์ช่วยบรรเทาความขมขื่นจากการสูญเสียคนที่รัก และบางคนเห็นว่าความดำของกาแฟสอดคล้องกับสีดำซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการไว้ทุกข์ ในช่วงการไว้ทุกข์ในเดือนมูฮัรร็อม ชาวเมืองยัซด์ก็จะมีการแจกกาแฟยัซด์ในวันที่สามแห่งการไว้ทุกข์แก่ท่านอิมามฮูเซน อ.และแม้กระทั่งในวันทาซูอาและอาชูรอ (วันที่ 9 และ 10 ของเดือนมูฮัรร็อม) ให้กับผู้ร่วมพิธี

วิธีการทำกาแฟยัซด์

ในวิธีดั้งเดิมและเป็นเอกลักษณ์ของการทำกาแฟยัซด์ จะใช้หม้อทองแดงขนาดใหญ่และช้อนขนาดใหญ่ที่ในภาษาท้องถิ่นเรียกว่า "คัมชาลี" สำหรับการให้ความร้อนในการทำกาแฟชนิดนี้ จะใช้ถ่านเป็นเชื้อเพลิง โดยมักจะแนะนำให้ใช้ไม้หรือถ่านจากต้นขี้เหล็ก เพราะถ่านชนิดนี้ไม่มีเถ้า วัตถุดิบอื่นๆ ที่ใช้ในกาแฟยัซด์ ได้แก่ น้ำตาล กระวาน และน้ำกุหลาบ  น้ำตาลกรวดของเมืองยัซด์ในอิหร่านมีชื่อเสียง เนื่องจากชาวยัซด์นิยมดื่มชาน้ำตาลกรวดมาก น้ำตาลกรวดยัซด์ยังถูกนำมาใช้ในกาแฟยัซด์เพื่อเพิ่มความหวานให้กับเครื่องดื่มนี้ โดยบางครั้งก็ใช้น้ำตาลแทนน้ำตาลกรวดได้เช่นกัน ชาวยัซด์ยังใส่น้ำกุหลาบลงในกาแฟด้วย ใกล้ๆ เมืองยัซด์มีหมู่บ้านชื่อ "เดห์บอลอ" ซึ่งดังในเรื่องสวนดอกกุหลาบและน้ำกุหลาบ ชาวยัซด์เชื่อว่ากาแฟที่มีกลิ่นหอมของกาแฟยัซด์แท้จะต้องมีน้ำกุหลาบแท้จากเดห์บอลอเพิ่มเข้าไปด้วย

ในเมืองยัซด์ ร้านอาหาร ร้านน้ำชา และที่พักแบบดั้งเดิมหลายแห่งให้การต้อนรับนักท่องเที่ยวด้วยกาแฟยัซด์ กาแฟยัซด์จะถูกเสิร์ฟในชามดินเผาขนาดเล็กที่มีการเคลือบ (ไม่ใช่แก้วกาแฟ) เพื่อให้การเสิร์ฟมีเอกลักษณ์และเป็นลายเซ็นของยัซด์นอกจากรสชาติแล้ว

การขึ้นทะเบียนกาแฟแห่งชาติของยัซด์

เทคนิคพิเศษในการชงกาแฟยัซด์ การเปลี่ยนแปลงรสชาติของกาแฟตามรสนิยมของชาวเมืองยัซด์ และการนำกาแฟประเภทนี้มาใช้ในพิธีไว้อาลัยและพิธีกรรมทางศาสนาของชาวยัซด์ ทำให้กาแฟยัซด์ ได้รับการขึ้นทะเบียนในรายการมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติอิหร่านในปี 2017