โอมาร์ คัยยัม เนชอบุรีย์

โอมาร์ คัยยัม เนชอบุรีย์ (ชื่อเต็ม ฆิยาซุดดีน อาบุ้ลฟัตฮ์ โอมาร์ บิน อีบรอฮีม คัยยัม เนชอบุรีย์) (เกิดปี 440 เสียชีวิตปี517 ฮ.ศ) เรียกอีกชื่อว่า คัยยามี  คัยยัม เนชอบุรีย์  โอมาร์ คัยยัม เป็นผู้รอบรู้ นักปรัชญา นักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ และนักกวีชาวอิหร่านในสมัยเซลจุค แม้ว่าสถานะทางวิชาการของคัยยัมจะสูงกว่าสถานะทางวรรณกรรมของเขา และมีฉายาว่า ฮุจญตุ้ลฮัก ชื่อเสียงของเขาก็เนื่องมาจากรุไบยาต ซึ่งได้รับการแปลในหลายภาษา  ชื่อเสียงของเขาในโลกตะวันตกเนื่องมาจากการแปลรุไบยาตของเขาเป็นภาษาอังกฤษโดย Edward Fitzgerald

ผลงานที่โดดเด่นที่สุดชิ้นหนึ่งของเขาอาจกล่าวได้ว่า เป็นการจัดและดูแลการคำนวณลำดับเหตุการณ์ของอิหร่านในระหว่างพันธกิจของ Khwaja Nizam al-Mulk ซึ่งเป็นช่วงรัชสมัยของ Malik Shah Seljuq  การคำนวณของโอมาร์ คัยยัมในรูปแบบนี้ยังคงใช้ได้และมีความแม่นยำสูงกว่าปฏิทินเกรกอเรียนมาก เขาเป็นศาสตราจารย์ด้านคณิตศาสตร์ ดาราศาสตร์ วรรณกรรม ศาสนา และวิชาการด้านประวัติศาสตร์

หนังสือที่บรรยายถึงชีวิตของบุคคลจำนวนหนึ่งถือว่า โอมาร์ คัยยัม ว่า เป็นลูกศิษย์ของอิบนุ ซินา และบางคนถือว่าเขาเป็นลูกศิษย์ของอิมามโมวัฟฟัก เนชอบุรีย์

โอมาร์ คัยยัม เกิดในศตวรรษที่ 5 ฮ.ศ ในเมือง เนชอบูร ในยุคกลาง ซึ่งในเวลานั้น เนชอบูร เป็นศูนย์กลางหลักของศาสนาโซโรอัสเตอร์ และมีการคาดคะเนไว้ว่า บิดาของโอมาร์ คัยยัมอาจเป็นชาวโซโรอัสเตอร์ที่เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลาม

เขาศึกษานิติศาสตร์ในช่วงวัยกลางคนกับอิมามโมวัฟฟัก เนชอบุรี เขาเรียนรู้ ฮะดิษ  ตัฟซีร ปรัชญา และโหราศาสตร์ บางคนเขียนว่า เขาเรียนปรัชญาโดยตรงเป็นภาษากรีก โอมาร์ คัยยัม เป็นลูกศิษย์ของบะห์มีนาร์ นักคณิตศาสตร์โซโรอัสเตอร์ เขาได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับสมการระดับที่ 3 เป็นภาษาอาหรับ เนื่องจากเขามีความสัมพันธ์ที่ดีกับ คอเญะห์ เนะซอม อัลมุลก์ ฎูซีย์ เขาจึงมอบหนังสือเล่มนี้ให้ คอเญะห์

หลังจากช่วงเวลานั้น โอมาร์ คัยยัมไปที่อิศฟาฮานตามคำเชิญของกษัตริย์ญาลาลุดดิน มาลิก ชาห์ เซลจุค และรัฐมนตรีของเขา เนะซอม อัลมุลก์ ให้ดูแลหอดูดาวอิสฟาฮาน เขาอาศัยอยู่ที่นั่นเป็นเวลาสิบแปดปี เขาได้จัดแผนการจัดลำดับเหตุการณ์ โอมาร์ คัยยัม จัดทำปฏิทินญาลาลีเป็นหมวดหมู่  ซึ่งตั้งชื่อตามญาลาลุดดิน มาลิก ชาห์ แต่หลังจาก มาลิก ชาห์สิ้นพระชนม์ ปฏิทินลำดับเหตุการณ์นี้ก็ไม่ได้ใช้

ในช่วงเวลานี้ โอมาร์ คัยยัม คือนักดาราศาสตร์ประจำราชสำนัก แม้ว่าเขาจะไม่เชื่อเรื่องดาราศาสตร์ก็ตาม ในปีเดียวกันนี้ โอมาร์ คัยยัม ได้เขียนผลงานทางคณิตศาสตร์ที่สำคัญและมีอิทธิพลที่สุดของเขา ซึ่งเขาอธิบายเส้นคู่ขนานและทฤษฎีอัตราส่วน กล่าวกันว่า โอมาร์ คัยยัม รักษาสุลต่านซันจาร์ โอรส ของมาลิก ชาห์ ซึ่งป่วยด้วยโรคไข้ทรพิษ หลังจากการเสียชีวิตของ มาลิก ชาห์ และการเสียชีวิตของ เนะซอม อัลมุลก์   โอมาร์ คัยยัม ก็ถูกละเลยและการช่วยเหลือทางการเงินสำหรับหอดูดาวก็ถูกตัดออก

หลังจากปี 479 โอมาร์ คัยยัม ออกจากอิศฟาฮานด้วยความตั้งใจที่จะอยู่ที่โมโร ซึ่งได้รับการเลือกให้เป็นเมืองหลวงใหม่ในยุคของเซลจุค กุลาม ฮูเซน มุรอกิบีย์ กล่าวว่า โอมาร์ คัยยัม ไม่มีภรรยาและไม่ได้แต่งงาน

การเสียชีวิตของโอมาร์ คัยยัม ถือว่าอยู่ระหว่าง ฮ.ศ. 517-520 ในเมืองเนชอบูร์ H ปัจจุบันสุสานของเขาตั้งอยู่ในเมืองเนชอบูร์